FİİLLER (EYLEMLER)

FİİLLER (EYLEMLER)
Varlıkların yaptığı işleri, oluşlar,hareketleri ya da varlığın içinde bulunduğu durumu belirten, kip ve kişi eklerini alabilen kelimelerdir.

Anlam özelliklerine göre üçe ayrılır:

1-İş fiilleri: Bir varlığın yaptığı işi, hareketi nesne alarak belirten fiillerdir. Neiy, kimi sorularına cevap veren fiillerdir.
Örnek: Bu kitabı bir günde okudum.

2- Oluş fiilleri : Bu fiiller öznenin iradesi dışında gelişir ve belli bir süre içerisinde devam eder.Zamanla yeni görünüm ortaya çıkar.Nesne almaz ve neyi,kimi sorularına cevap vermez.
Örnek: Bu sonbaharda ağaçların yaprakları yine sarardı.

3- Durum fiilleri: Varlıkların içinde bulunduğu durumu belirten fiillerdir.Nesne almaz. Başlamaları ile bitmeleri farklı eylemleri gerektirir.
Örnek: Çocuk beşiğinde mışıl mışıl uyuyor.

FİİLLERDE KİP
Fiil kiplerini iki başlık altında inceleyelim:
1- Haber kipleri:
Fiilleri zaman bakımından belirten kiplerdir. Beşe ayrılır:
a) Bilinen(Görülen)geçmiş zaman:
Öznenin başından geçmiş veya öznenin şahit olduğu olaylar anlatılırken kullanılan zamandır. Eki -dı, -di (-tı,-ti)'dir.
Örnek : Bir tatlı rüya gördüm.

b) Duyulan (Öğrenilen)geçmiş zaman:
Öznenin duyduğu veya sonradan farkına vardığı eylenmlerin anlatıldığı zamandır. Eki -mış,-miş(-muş,-müş)'tür.
Örnek: Ödevlerini yapmamış.